LUẬT ĐẤT ĐAI 2022 - 8 ĐIỂM MỚI KHÔNG THỂ BỎ QUA

Các điều khoản mới Luật Đất đai 2022 trong nghị quyết 18-NQ / TW về Chương trình “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước có thu nhập cao” được ban hành bởi Ban Chấp hành Trung ương vào ngày 16/06/2022. Những điểm mới đáng chú ý sẽ được TATILAND tóm tắt trong bài viết dưới đây.

Hình 1: Nghị quyết Chương trình xây dựng luật và pháp lệnh năm 2022 được thông qua để điều chỉnh Luật đất đai 2022

1. Hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 và các luật khác có liên quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030

Để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, Ban Chấp hành Trung ương đã yêu cầu cụ thể đến năm 2023 phải hoàn thành việc cập nhật Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản pháp luật có liên quan.

Luật đất đai 2022 chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong việc quản lý, sử dụng đất cần khắc phục, bao gồm:

• Đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh

• Đất quốc phòng an ninh gắn với sản xuất và phát triển kinh tế

• Đất dành cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh phải di dời khỏi các đô thị lớn

• Đất lấn biển

• Đất sử dụng vào mục đích tôn giáo

• Đất nghĩa trang

• Đất kết hợp sử dụng nhiều mục đích

• Đất ở kết hợp sản xuất của dân tộc thiểu số

• v.v.

2. Bỏ khung giá đất, có phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường

Để hoàn thiện cơ chế xác định giá đất, Nghị quyết Trung ương quy định: Bỏ khung giá đất, có cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường, quy định chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của cơ quan có nhiệm vụ xác định giá đất.

Trung ương xây dựng tiêu chí và quy trình kiểm tra, giám sát các địa phương trong việc xây dựng bảng giá đất. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định và kiểm tra, giám sát việc thực hiện giá đất. 

• Có cơ chế hữu hiệu để nâng cao chất lượng công tác định giá đất, bảo đảm tính độc lập của hội đồng thẩm định giá đất, năng lực của tổ chức tư vấn xác định giá đất, năng lực và đạo đức của các định giá viên. 

• Bổ sung, hoàn thiện các quy định bảo đảm công khai, minh bạch như: Công khai giá đất, bắt buộc giao dịch qua các sàn giao dịch, thanh toán qua ngân hàng, không dùng tiền mặt; Xử lý nghiêm các vi phạm…

Hình 2: Ban chấp hành Trung ương yêu cầu xóa bỏ khung giá đất trong Luật đất đai 2022

3. Đánh thuế cao hơn đối với người sở hữu nhiều nhà, đất

Theo luật đất đai 2022, Ban Chấp hành Trung ương đã có yêu cầu về một mức thuế cao hơn đối với những người sở hữu diện tích đất sử dụng lớn, có nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất và bỏ hoang đất. 

Đồng thời, có chính sách ưu đãi thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phù hợp với lĩnh vực, địa bàn ưu đãi đầu tư; đối với hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, gia đình người có công với cách mạng; những địa phương được quy hoạch sản xuất nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, bảo vệ các loại rừng, nhất là rừng phòng hộ, rừng đặc dụng…

Hình 3: Người sở hữu nhiều bất động sản sẽ phải đóng thuế cao hơn

4. Giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất

Nghị quyết 18-NQ/TW quy định trong thời gian tới sẽ thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất. 

Đồng thời, quy định cụ thể về đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất;

Hạn chế và quy định chặt chẽ các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; 

Bảo đảm công khai, minh bạch, có cơ chế đồng bộ, cụ thể để xử lý vi phạm quy định về giao đất, cho thuê đất, nhất là liên quan tới đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất.

5. Cơ sở tôn giáo sử dụng đất vào mục đích khác phải trả tiền thuê đất theo quy định

Theo Nghị quyết 18-NQ / TW về Luật đất đai 2022, việc giao đất cho các cơ sở tôn giáo sẽ được điều chỉnh trong tương lai theo những cách cụ thể sau:

• Đối với đất làm nhà thờ tự, làm trụ sở của tổ chức tôn giáo được Nhà nước giao đất có hạn mức thì không thu tiền sử dụng đất.

• Các cơ sở tôn giáo sử dụng đất vào mục đích khác phải nộp cho Nhà nước số tiền thuê đất phù hợp.

• Các quy định về điều khoản giao đất, cho thuê đất và hạn chế sử dụng đối với các cơ sở tôn giáo phải phù hợp với quỹ đất hiện có của địa phương.

6. Sắp có quy định cụ thể bồi thường, hỗ trợ tái định cư nếu người dân bị thu hồi đất

Luật đất đai 2022 theo Nghị quyết 18-NQ / TW nêu rõ, trước khi thực hiện việc thu hồi đất phải bố trí tái định cư thì phải giải quyết dứt điểm việc bố trí tái định cư trước khi tiến hành thu hồi đất.

Để đảm bảo tính công khai và cân đối giữa lợi ích của Nhà nước, chủ sở hữu đất và nhà đầu tư theo quy định của Hiến pháp và quy định của pháp luật thì việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phải được thực hiện trước. Nơi ở và đời sống của người bị thu hồi đất ít nhất phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở trước đó bị thu hồi.

Hình 4: Đất quy hoạch sau thu hồi

7. Mở rộng đối tượng, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp

Các hạn chế đối với việc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của các gia đình và người dân được quy định tại Điều 44 của Nghị định 43/2014 / NĐ-CP Luật đất đai 2022.

Tùy vào đặc điểm vùng và điều kiện của từng địa phương khác nhau mà các quy định về mở rộng đối tượng và hạn chế chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp sẽ được ban hành trong thời gian tới. 

8. Quy định chế độ sử dụng đất xây dựng công trình trên không, công trình ngầm, đất hình thành từ hoạt động lấn biển

Một trong những quy định gần đây nhất của Luật Đất đai 2022 được trích dẫn trong Nghị quyết 18-NQ / TW là quy tắc về chế độ sử dụng đất để xây dựng công trình trên không, công trình ngầm và đất có được do hoạt động lấn chiếm. Ban Chấp hành Trung ương quy định cụ thể như sau:

• Bổ sung, hoàn thiện các quy định về quản lý, sử dụng đất quốc phòng, an ninh trên cơ sở tổng kết thực hiện thí điểm một số chính sách nhằm tháo gỡ những vướng mắc, tồn đọng trong công tác quản lý, sử dụng đất.

• Bổ sung quy định đối với đất ở, đất nông nghiệp kết hợp với đất thương mại dịch vụ, đất du lịch mang yếu tố tâm linh.

• Quy định về chế độ sử dụng các loại đất gồm: đất xây dựng công trình trên không, đất xây dựng công trình ngầm, đất có được do các hoạt động lấn chiếm.